چالشهاي کاربرد آبهاي نامتعارف در کشاورزي

[زهرا معظمی گودرزی]

مقدمه:
در جهان، منابع آب شیرین در دسترس با کیفیت مطلوب، بسیار محدود هستند و عدم توزیع یکنواخت این منابع در نقاط مختلف و
تفاوت قابل توجه بارش در فصول مختلف باعث شده تا دسترسی به منابع در کشورهاي مختلف با محدودیتهاي بیشتري نیز مواجه
شود. از طرفی مصارف مختلف آب بشدت رو به افزایش است که مساله تامین آب را با مشکلات جدي مواجه ساخته است. استفاده
از آبهاي نامتعارف با توجه به محدودیت منابع آبی کشور در مدیریت خشکسالی بسیار مؤثر و کارآمد است و استفاده از آبهاي
نامتعارف یکی از راههاي توسعه بخش کشاورزي و صنعتی محسوب میگردد.

آب نامتعارف:

منابع آبی نامتعارف به آن دسته از آبهاي اطلاق میشود که از آنها به صورت معمول نمیتوان استفاده کرد و براي به کارگیري
آنها نیاز به اعمال سیاستهاي مدیریتی و حفاظتی ویژه میباشد. در اکثر کشورهاي خشک و نیمه خشک جهان مثل ایران منابع
آبی روز به روز کمیابتر میشود، لذا استفاده از آبهاي نامتعارف ضروري به نظر میرسد.
انواع آبهاي نامتعارف: به طور کلی آبهاي نامتعارف را میتوان در سه دستهي کلی تقسیم کرد:
1-آبهاي شور ·
2-زهآبها ·
3-پساب یا فاضلاب (شهري، صنعتی، کشاورزي)
 

آبهاي شور:
آبهاي هستند که املاح موجود در آنها زیاد است. بسیاري از منابع آبهاي زیرزمینی موجود ایران، داراي املاح زیاد میباشند و با
توجه به کمبود منابع آبی، استفاده از این ضروري و اجتنابناپذیر است. استفاده از این آبها نیازمند مدیریت خاصی است، به نحوي
که جهت استفاده از آن در کشاورزي میباید عمل آبشویی بعد آبیاري صورت گیرد و همچنین باید گیاهانی کشت شوند که به
شوري آب آبیاري موجود مقاوم باشند
میتوان در جهت آبیاري مزارع از تلفیق آب شور و شیرین بهره جست که البته تلفیق آب شور و شیرین به دو صورت متداول انجام
میشود.
- معمولا از آب شیرین در مراحل اولیهي رشد و از آب شور در مراحل بعدي رشد استفاده میشود و یا در برخی مواقع دو آب با
کیفیت متفاوت به صورت یک در میان (متناوب) به گیاه داده میشود.

زهآب:

آبی است که در اثر عمل زهکشی از مزرعه خارج میشود. در شرایطی که آب آبیاري با کیفیت مناسب محدود و کمیاب است، به
کارگیري مجدد زهآبها براي استفاده در اراضی فاریاب از قابلیتهاي خاصی برخوردار است.

پساب فاضلاب:
فاضلاب حاصل از مصرف آب در زندگی روزمره انسان از9 9 درصد اب و 1 درصد مخلوطی از مواد معلق معدنی و الی و گاز ها است.
استفاده صحیح از پسابهاي شهري علاوه بر گسترش پوشش گیاهی، از یک طرف از آلودگی
محیط زیست جلوگیري مینماید و از طرف دیگر با دارا بودن عناصر مغذي، علاوه بر کاهش آلودگی آبهاي سطحی و زیرزمینی،
باعث کاهش هزینه مصرف کودهاي شیمیایی میشود. به همین دلیل به عنوان منابع آب و کودي ارزان قیمت مورد توجه قرار
گرفته است .

نتیجه گیري:

استفاده از آبهاي نامتعارف با توجه به محدودیت منابع آبی کشور در مدیریت خشکسالی بسیار مؤثر و کارآمد است و همچنین
استفاده آن یکی از راههاي توسعه بخش کشاورزي محسوب میشود. چالشهاي ذکر شده در متن مقاله را میتوان با استفاده و
بهرهگیري از اصول مدیریتی به حداقل رساند براي مثال به جاي استفاده مستقیم از آبهاي نامتعارف، از تصفیه جهت کنترل آن
بهره بگیریم. همچنین از مواد اصلاحی از جمله زئولیت که منجر به حذف فلزات سنگین میشود جهت حل مشکل تجمع فلزات
سنگین استفاده نمود.

http://kishindustry.com