وضعیت زباله سوزها در ایران

[dorsashokrollah]

پردیس فناوری کیش_طرح مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت_دپارتمان محیط زیست :


وضعیت زباله سوزها در ایران:

-         تعداد کل بیمارستانها حدود: 750

-         تعداد بیمارستان های دولتی وابسته به وزارت بهداشت حدود: 500

-         تعداد زباله سوزها: 190 دستگاه

-         انواع زباله سوزهای موجود: عمدتا غیر استاندارد 

 

مشکلات زیست محیطی کارخانه های زباله سوز:

       کارخانه های زباله سوز مدرن شهری باید به شکل اتوماتیک م تحت کنترل با توجه به استانداردهای زیست محیطی قابل اطمینان طراحی شوند. بنابراین ممکن است این صنایع در اماکن نزدیک به تولید زباله استقرار یابد. با وجود این چنین تاسیساتی معمولا از طرف گروه های تخصصی محیط زیست مورد انتقاد شدید قرار میگرند. 

      به ازای هر تن زباله سوزانده شده حدود 6000 مترمکعب گاز خروجی از دودکش و 2/0 تا 4/0 متر مکعب خاکستر و کمتر از یک متر مکعب فاضلاب تولید میشود. 

      این مواد در طول زمان به اتمسفر، مجراهای فاضلاب یا منابع آب و خاک وارد شده و عواقب نامطلوبی را در محیط به وجود می آورد. عمده ترین مساله کارخانه های زباله سوز ایجاد هوای آلوده در اطراف کارخانه است که معمولا توسط گازهای تولیدی، دود و بوی تعفن بوجود می آید. 

      عمده ترین مشکل زیست محیطی مربوط به آلاینده های متعدد و مختلفی است که به مقدار زیاد وارد هوا میشود و این مشکل باعث میشود که هزینه های گزافی به سیستم زباله سوز تحمیل شود تا استانداردهای مجاز خروجی که در برخی شرایط حصول آن دشوار است برابر شود. همچنین خاکستر باقی مانده علیرغم اینکه عاری از مواد آلی و عوامل مزاحم دیگر است اما احتمال حضور فلزات سنگین در آن استفاده های بعدی از آن بخصوص در خاک و کشاورزی را با مشکل و محدودیت روبه رو میکند بعلاوه در شرایطی که ما مجبور هستیم از شوینده های تر (اسکرابرها) استفاده کنیم، تصفیه فاضلاب اسیدی تولیدی نیز هزینه بر و مشکل می باشد. و حتی باید استاندارهای تخلیه به آبهای سطحی و زیر زمینی را دارا باشد. از دیگر معضلات زیست محیطی مربوط به زباله سوزها میتوان آلودگی صوتی، تاثیر بر جنبه های زیبا شناختی محل و کاربری زمین را نام برد که بخصوص در مواردی که کارخانه در داخل یا نزدیک محیط های شهری می باشد  دارای اهمیت و تاثیر بیشتری دارد. 

      اشتعال عناصر آلی گازهائی از قبیل بخار آب، دی اکسید کرین، اکسیدهای نیتروژن و مواد سمی (ازقبیل فلزات و اسیدهای هالوژن دار) را به همراه باقیمانده های جامد تولید مینماید اگر شرایط اشتعال به درستی کنترل نگردد، مونو اکسیدکرین که گازی است سمی نیز تولید میگردد. خاکستر و آب پس مانده تولید شده در فرایند نیز شامل عناصر سمی است که بایستی به درستی با آن برخورد شود تا از بروز اثرات مخرب بر سلامتی و محیط زیست جلوگیری گردد. 
•       آلودگی هوا

آلودگی هوا در صنایع زباله سوز به علل زیر بوجود می آید :

1-   ایجاد بو ، گرد و غبار و پراکندگی مواد هنگام تخلیه ، انبار کردن و جابجایی زباله ها .

2-  هوای اولیه احتراق که از بستر مواد زائد عبور می کند ، ممکن است خاکستر ، گرد و غبار و مواد معلق را به طرف جریان گاز خروجی هدایت نماید.

3-  مواد تقطیری که از تجزیه حرارتی زباله بوجود می آید به دلیل فقدان اکسیژن و خاموش شدن شعله،به طور ناقص می سوزد و به صورت گاز های مونوکسیدریال، مواد آلی فرار و ذرات دوده از دودکش خارج و در محیط پراکنده می شوند.

4-  اکسیژن و ازت هوا ممکن است در حرارت زیاد شعله با یکدیگر ترکیب شده و اکسید ازت تشکیل دهد که در الودگی هواد موثر است .

5-  ممکن است فلزات و نمکهای موجود در کوره بخار شده و در قسمت های سردتر دودکش به صورت آئروسل ، ذرات میکروبی فراوانی ر ا بوجود آورند 

6-  مواد زائد جامد محتوی ترکیباتی نظیر کلر، فلوئور، گوگرد، ازت و سایر عناصر هستند که احتراق آنها به تولید برخی گازهای سمی و خورنده از جمله HF  ، HCL ، SOx  ، NOx  منجر می شود . هم چنین گازهای مختلفی در اثر احتراق ناقص تشکیل می شوند که از جمله می توان به دی اکسین ها و فوران ها اشاره نمود .

سه تئوری برای تشکیل این گازها ی سمی ود خطرناک مطرح می باشد که عبارتند از:

1-وجومد اجزای نادر از این مواد در زائدات .

2-تولید آنها در اثر سوزاندن پیش سازهایی (Precursors  ( مثل بنزن های کلرمینه ، پنتا کلروفنل ها ، دی فنیل اتروهای برم دار و .... یا احتراق پلاستیک یا سایر مواد آلی کلردار و ....

3-تولید آنها در اثر واکنش هایی که بین عناصر C  ، H ، O و CL رخ می دهد و بنام سنتز جدید نامیده می شود. این ترکیبات در درمای 200 تا 450 درجه سانتیگراد تولید می شوند. 

مطالعه انجام گرفته توسط آقای دکتر جنیدی و همکاران تحت عنوان (( اندازه گیری بعضی آلاینده های هوای خروجی از زباله سوزهای بیمارستانی در شهر همدان در سال 1380 )) نشان داد فلزات سنگین، هیدروکربن های آروماتیک، گازهای منو اکسیدکربن و دی اکسید گوگرد و ذرات معلق خروجی از زباله سوزها در همه موارد چند برابر بیشتر از استاندارد های EPA بوده است . لذا به دلیل انتشار آلاینده های ناشی از زباله سوزها استفاده از روش های استریل کردن زباله قبل از دفع توصیه شده است .(7)

میزان گازهای خروجی از دستگاههای زباله سوز (1)

نوع گاز   فرم یا شکل گاز     درصد / مقدار

CO2     به صورت حجمی   12-6 درصد

CO       به صورت حجمی   1/. > درصد

O2       به صورت حجمی   14-7 درصد

CL¯      ( به شکل HCL )  3 Mg/m2000  - 400

F¯        (به شکل HF)       3 Mg/m  2- 5/.

No+No2           ( بیشتر به شکل No)         3 Mg/m 400  -100

So2+So3           ( بیشتر به شکل So2)        3 Mg/m  1000- 900

DUST   گرد غبار  3 gr/m   15-2