آشنایی با کارکردهای اصلی روغن موتور خودرو و سایر روغن ها

[A.keshvari]

اولین کار روغن این است که قطعات فلزی داخل پیشرانه را روان کاری کرده و اصطکاک را کاهش می دهد تا به نرمی حرکت کنند.

 

دومین کار روغن این است که به پخش و توزیع متناسب گرما در موتور کمک کرده و مانع از این می شود تا قظعات در اثر حرارت زیاد ذوب شوند یا آسیب ببینند. آخرین کاری که روغن موتور انجام می دهد این است که و کثیفی و ذرات ریز را جمع کرده و آنها را در روغن فیلتر موتور قرار می دهد. کم کردن روغن ممکن است به دلیل نشتی آن باشد در این صورت بهتر است واشرها و درزبندی ها بررسی شوند یا ممکن است هنگامی که برای بار آخر روغن را عوض می‌کردید. فیلترروغن یا پیچ کارتر خوب بسته نشده باشد . اگر روغن سوخته باشد احتمالا قطعات داخلی موتور نیاز به تعویض دارند یکی از آنها ممکن است رینگ پیستون و یا اویل پمپی باشد که ضعیف یا خراب شده است.

 

بدون شک سیستم ترمز هر خودرو و وسیله نقلیه را می توان به عنوان یکی از مهمترین قسمت های آن نام برد که وظیفه سنگین ایمنی سرنشینان را بر عهده دارد. انجام صحیح این وظیفه و عملکرد سیستم ترمز بستگی شدیدی به مایع ترمز (روغن ترمز) درون آن دارد.

 

روغن ترمز یا مایع ترمز، سیالی است که وظیفه انتقال فشار از پمپ ترمز به بوستر و لنت ترمز را بر عهده دارد. این مایع بدلیل خصلت عملکرد خود باید دارای حداقل تراکم پذیری باشد. به راحتی در آب حل میشود. رنگ را به سرعت از بین میبرد و قابلیت جذب رطوبت دارد.

 

روغن ترمز که بر پایه گلیکول تولید می‌شود و از خاصیت تراکم ناپذیری و نقطه جوش بالایی برخوردار است و اخیرا با پایه سیلیکونی نیز تولید شده است که البته با این که خواص آن نسبت به پایه گلیکول بهبود یافته است .

 

طبقه بندی روغن های ترمز توسط معیارهای تعیین شده از طرف دپارتمان حمل و نقل ایالات متحده انجام می‌گیرد. این طبقه بندی، روغن های ترمز را به دسته های DOT3، DOT4 و DOT5 تقسیم می‌کند. روغن ترمز های DOT3 و DOT4، روغن های بر پایه ی گلیکول می‌باشد که توانایی جذب آب را دارد. روغن ترمز DOT5 یک روغن پایه ی سیلیکونی بوده و فاقد توانایی جذب آب است.

 

به توصیه کارشناسان و سازندگان خودرو در صورت زندگی و تردد خودروی شما در آب و هوایی مانند شهر تهران،روغن ترمز خودرو می‌بایست هر دو سال یک بار یا با طی هر 40 تا 50 هزار کیلومتر اقدام تعویض گردد و در صورت تردد زندگی در مناطق شرجی و مرطوب مانند شهرهای شمالی، ضروریست روغن ترمز خودرو هر سال یکبار و یا هر 20تا 25 هزار کیلومتر تعویض شود.

 

پایه بیش تر روغن های موتور که به آن‌ها، روغن‌های مینرال یا معدنی گفته می‌شود، نفت خام است که طی فرآیندهای پیچیده به محصول جهت مصرف نهایی در خودروها تبدیل می‌شود. البته روغن موتور در سال‌های اخیر به جز نوع مینرال، به دو نوع نیمه‌سنتتیک و تمام‌سنتتیک نیز تقسیم می‌شود که در حقیقت انواعی از روغن مهندسی‌شده هستند. وظایفی که روغن های روان‌کار در پیشرانه خودرو بر عهده دارند، به طور خلاصه عبارتند از:

 

روان‌کاری:

به حداقل رساندن اصطکاک و ساییدگی میان قطعات در حین کارکرد

 

انتقال حرارت:

خارج ساختن حرارت ایجاد شده در موتور و خنک کردن قطعات متحرک

 

انتقال مواد:

انتقال ذرات ناشی از سایش قطعات و نیز ترکیبات حاصل از تجزیه روغن و سوخت

 

آب‌بندی:

با تشکیل لایه‌ای از روغن میان پیستون و سیلندر در موتورهای درون‌سوز به منظور جلوگیری از فرار گازهای متراکم

 

ضربه‌گیری:

جذب بخشی از ارتعاشات و ضربات حین انجام اعمال مکانیکی روی قطعات

 

زمان مناسب جهت تعویض روغن خودرو

 

توصیه اغلب سازندگان خودرو در مورد زمان و کیلومتر تعویض روغن موتور در خودروهای بنزینی با تکنولوژی روز دنیا هر 12000 هزار کیلومتر (7500 مایل)، یا هر یک سال یک بار می باشد. با این حال شرایط ذکر شده در مورد کارکرد خودرو در حالت معمولی می‌باشد بنابراین در شرایط سخت کارکرد…

توجه کنید که هنگام تعویض روغن موتور و فیلتر روغن، زمان تعویض روغن موتور به مسافت طی شده خودرو و مدت زمان ماندن روغن در داخل کارتر موتور بستگی دارد. زیرا تغییرات خواص روغن موتور هم بستگی به مقدار کارکرد موتور دارد و هم بستگی به مدت زمانی که روغن در موتور بوده است. موارد استثنایی مثلا استارت زدن زیاد در هوای سرد یا حرکت زیاد در مسیرهای پر ترافیک، مدت زمان تعویض روغن موتور و فیلتر روغن را جلو می‌اندازد.

توصیه شرکتهای نفتی در مورد زمان تعویض روغن جهت محافظت بیشتر موتور خودرو 3 تا 6 ماه، بدون هیچ کارکردی و حداکثر کیلومتر 4800 (300 مایل ) درهر شرایط کارکرد می‌باشد.

از روغن های موتور استاندارد خودرور خود استفاده کنید

بهتر است هر وقت که روغن موتور را عوض می کنید فیلتر روغن را هم تعویض کنید.

روغن موتور نباید از علامت های روی گیج (گژ) بالاتر و یا پایین تر باشد زیادی روغن موتور باعث افزایش مصرف بنزین شده و علاوه بر تشکیل لایه رسوب کربنی به شمع های موتور آسیب می‌زند.

در شرایط کارکرد سخت مثل طی مسافت های کوتاه، در جا کار کردن زیاد، ترافیک و یا حرکت در محیط های با گرد و غبار زیاد، شرایط آب و هوایی نامناسب (مناطق سرد سیر)، (مناطق گرم سیر)، روغن موتور را هر 5000 هزار کیلومتر تعویض کنید.

البته روغن برخی خودرو های جدید را می توان تا 12000 کیلومتر تعویض نمود اما باید توجه داشته باشیم افزایش کیلومتر تعویض موجب افزایش صدمات ناشی از تجمع رسوبات به صورت لجن و کاهش کارایی و آلودگی بیشتر محیط زیست می‌گردد.