الیاف طبیعی چیست و چرا اهمیت دارد؟

‌الیاف طبیعی موکت از گیاهان و حیوانات به‌دست می‌آیند و به آن‌ها الیاف سلولزی می‌گویند. موکت‌هایی که الیاف طبیعی دارند به ‌خاطر ویژگی‌ دوام بالا مد روز بودن و سازگاری با محیط جایگزین مناسبی برای موکت‌های با الیاف مصنوعی هستند. در ادامه به نمونه‌هایی از الیاف طبیعی اشاره خواهیم کرد:

پشم

پشم یکی از رایج‌ترین و قدیمی‌ترین الیاف طبیعی تولید کفپوش است که برای درست کردن فرش و گلیم استفاده می‌شود. الیاف طبیعی محکم مقاوم در برابر لک آتش‌سوزی و گلوله شدن هستند.
پشم پوششی از نوعی چربی به‌ نام لانولین دارد که باعث می‌شود آب روی سطح پخش نشود. همچنین پشم به‌عنوان عایق بسیار شگفت‌انگیز عمل می‌کند و الیاف آن هوا را در خود حبس خواهند کرد. ویژگی دیگر آن عایق بودن صدا و گرما است.
تمام این مزیت‌ها در محصولی جمع‌ شده‌اند که بسیار نرم و راحت است و به‌همین خاطر کفپوش پشمی علی‌رغم قیمت بالا طرفداران زیادی دارد. در بسیاری موارد می‌توان پشم را با الیاف کنفی ترکیب کرد تا موکتی را تولید کرد که در برابر رشد قارچ و کپک مقاوم است.

برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می‌کنیم مقاله موکت پشمی را نیز مطالعه کنید.

علف دریایی

یکی دیگر از الیاف طبیعی موکت علف دریایی است. کفپوش‌هایی که از علف دریایی درست می‌شوند خاصیت ضد اصطکاک دارند. این موکت‌ها از گیاهی با الیاف کاملا طبیعی تولید می‌شوند گیاهی که کشت آن تقریبا شبیه کشت برنج است.
همان‌طور که از نام علف دریایی پیدا است این گیاه در زمین‌های شالیزار مانندی کشت می‌شود که هر سال در فصل کشت‌و‌کار با آب دریا پر می‌شوند.
الیاف‌های سفت این گیاه ناتراوا هستند به این معنی که علف دریایی در برابر لک گردوخاک و تغییر رنگ مقاوم است. البته علف دریایی را نمی‌توان رنگ کرد و فقط فام رنگ‌های طبیعی را دارد. در بعضی موارد نخ‌های رنگی پود در بین الیاف موکت بافته می‌شوند تا افکت‌های متضاد و جذابی ایجاد کنند.
یکی از معایب این موکت‌ها آسیب دیدن در برابر رطوبت است و در محیط‌های نمناک در معرض رشد قارچ و کپک قرار دارند به‌همین دلیل برای آشپزخانه مناسب نیستند. برای جلوگیری از چنین مشکلی قطرات آب باید خیلی سریع از روی این نوع موکت خشک شوند.

کوار یا لیف نارگیل

کوار یا لیف نارگیل یکی دیگر ار الیاف طبیعی موکت است به شکلی که از پوست بیرونی نارگیل موکت‌های ارزان ‌قیمت و طبیعی تولید می‌شود. این الیاف زبر و خشن ظاهری طبیعی و روستایی دارند و در کلبه‌‎ها بسیار به‌کار می‌روند. بافت این کفپوش می‌تواند به‌شکلی پیچیده‌تر مانند الماسی حصیری و طرح جناغی باشد.
این موکت به ‌خاطر بافت زبر خشن و گونی مانندی که دارد برای اتاق خواب و اتاق کودکان مناسب نیست چون برای چنین مکان‌هایی معمولا از موکت‌های نرم و راحت استفاده می‌کنند. از این پوشش برای محیط‌های پر رفت‌ و‌ آمد مانند راهرو و اتاق نشیمن می‌توانید استفاده کنید.
بر‌خلاف دوام بالای این کفپوش کوار مستعد لک گرفتن است همچنین باید مرتب آن را خشک کنید و نباید در محیط خیس نصب شود. یکی دیگر از مواردی که در استفاده از این کفپوش باید رعایت شود نصب نکردن آن روی پله‌ها است. چون بافت تقریبا شلی دارد و مناسب پله نیست.

جوت یا کنف هندی

جوت الیافی بافته شده از گیاه کتان هندی است که در مناطق نیمه استوایی آسیا رشد می‌کند. این گیاه را در آب خیس می‌کنند و سپس پوست آن را می‌کنند تا الیاف خاصی به‌دست آورند و از آن در تولید طناب و بافت فرش و موکت استفاده می‌کنند.
جوت یکی از نرم‌ترین موکت‌هایی است که از الیاف طبیعی تولید می‌شود. علاوه بر این قیمت بسیار مناسبی دارد که تهیه آن را برای هر قشری ممکن می‌سازد. این موکت چون از برگ‌ها بافته نمی‌شود و از ساقه‌های گیاه است به‌همین دلیل بافت نرمی دارد.
موکت‌های جنس جوت چون بافت بسیار نرمی دارند دوام چندانی ندارند و ممکن است زود پاره شوند. در نتیجه برای جاهای کم رفت‌و‌آمد مانند اتاق خواب از آن استفاده می‌کنند.

سیزال

سیزال جزو الیاف نرم با دوام و طبیعی برای بافت موکت است که از گیاهی به نام آگاوه تهیه می‌شود، به‌راحتی می‌توان آن را رنگ کرد و در طراحی موکت و کفپوش بسیار کاربردی خواهد بود.
سیزال را می‌توان در جاهای پررفت‌و‌آمد نصب کرد بدون این‌که نگران خشن بودن یا راحت نبودن آن زیر پاهایتان باشید. البته این موکت کمی لیز است و برای پله‌ها مناسب نیست.
موکت‌ها از جنس سیزال رنگ‌های مختلفی دارند و در همه اتاق‌های خانه می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. این واقعیت که سیزال را می‌توان به‌راحتی رنگ کرد نشان می‌دهد خیلی زود نیز لک می‌گیرد و به راه‌حلی برای مقاومت در برابر گردوخاک و قطرات آب نیاز دارد.
موکت‌های از جنس سیزال نسبتا گران‌قیمت هستند و قیمت بالاتری از کوار دارند اما از پشم ارزان‌تر هستند.

ابریشم

ابریشم یکی دیگر از انواع الیاف طبیعی موکت است که استحکام کمتری نسبت به پشم دارد. بنابراین به شکل خالص از ابریشم استفاده نمی‌کنند و موکت‌های ابریشمی در ساختار خود ترکیبی از ابریشم و پشم دارند.
از مزایای موکت‌های ابریشمی باید به ظاهر مجلل و نرم آن‌ها اشاره کرد که زیبایی‌شان را دو چندان می‌کند. از طرفی این موکت‌ها مقاومت و دوام مناسبی دارند و عایق حرارتی خوبی به‌شمار می‌روند.
شاید یک عیب موکت‌های ابریشمی قیمت بالای آن‌ها باشد بنابراین جزو کالاهای لوکس به‌شمار می‌روند. از طرفی ابریشم در مقابل مواد اکسیدکننده حساس است و در مقایسه با پشم آسیب‌پذیری کمتری در برابر مواد قلیایی از خود نشان می‌دهد.

مزایای الیاف طبیعی

الیاف طبیعی موکت مزایای زیادی نسبت به الیاف مصنوعی دارند به‌همین خاطر محبوبیت بیشتری نیز خواهند داشت:

ماندگاری و دوام بالا

این الیاف دوام و مقاومت بالایی دارند. اگر پشم را در نظر بگیرید این ماده بسیار ماندگار است البته پنبه دوام کمتری از پشم دارد.

ضد حساسیت

الیاف طبیعی ضد حساسیت هستند و برای افرادی که آلرژی دارند مناسب خواهند بود. حتی رنگ‌هایی که برای رنگ کردن این الیاف به‌کار می‌رود طبیعی و ضد حساسیت است.

سازگاری با محیط

این الیاف نسبت به الیاف مصنوعی با محیط زیست سازگاری بیشتری دارند چون از خود ترکیبات آلی ساطع نمی‌کنند و مواد آن‌ها پایدارتر است.

به‌روز و منحصر به‌فرد بودن

موکت‌ها و کفپوش‌های طبیعی مدرن و به‌روز هستند و سبک خانه را جذاب می‌کنند اکثرا لاکچری و گران‌قیمت هستند و افراد خاصی این سبک را می‌پسندند. معمولا موکت‌هایی که با الیاف طبیعی تولید می‌شوند حس خوب و ظاهری منحصر به‌فرد دارند و افراد ارتباط و حس خوبی با آن‌ها می‌گیرند.

معایب الیاف طبیعی

علی‌رغم ویژگی‌های مثبت و مزایایی که این موکت‌ها دارند معایب آن‌ها به شرح زیر است:

گران‌قیمت بودن

البته شاید نتوان این مورد را جزو معایب الیاف طبیعی موکت به‌شمار آورد اما قیمت آن‌ها باعث می‌شود مناسب همه اقشار نباشد. پشم به‌خودی خود قیمت بالایی ندارد اما فرآیند تولید تمیز کردن و آماده‌سازی آن برای بافت موکت باعث بالا رفتن قیمت می‌شود.

لک شدن

ایراد دیگری که این موکت‌ها دارند زود لک شدن است. بنابراین در اثر ریختن آب میوه و مایعات دیگر خیلی زود رنگ می‌گیرند و لک می‌شوند. همچنین الیاف طبیعی لک‌هایی را که حیوانات خانگی بر جای می‌گذارند نشان می‌دهند.

حساس بودن در برابر مواد شیمیایی

یکی دیگر از معایب موکت‌های با الیاف طبیعی حساس بودن آن‌ها در برابر مواد شیمیایی خاص است مخصوصا موادی که قلیایی هستند و PH 9.5 و بالای این مقدار را دارند. الیاف طبیعی در برخورد با این مواد بی‌رنگ و آسیب‌پذیر می‌شوند.